Motosiklet Kaskı Nasıl Seçilir?

Motosiklette güvenlik konusunda en çok önem taşıyan ekipman kasktır. Olası beyin hasarlarının %95 oranında önüne geçen kask, bilinçli bir şekilde alınırsa, sağlamış olduğu koruma oranı da artacaktır. Bu nedenle motosiklet sürücülerinin kask alırken dikkatli olmaları gerekir. Hem uygun fiyata hem de sağlam bir malzemeden oluşan kaskı tercih etmek, olası kazalarda büyük beyin travmalarının önüne geçecektir.

Kask Satın Alırken Dikkat Edilmesi Gereken İlk Nokta: Kaskın Yapısı Hangi Maddeden Oluşuyor?

Motosiklet kasklarının her bütçeye göre uygun olduğu görülebilir. 100 TL gibi rakamlardan başlayan kask fiyatları 5 bin TL’leri, hatta 10 bin TL’leri bile bulabilir. Kasklar arasında bu kadar geniş bir fiyat yelpazesinin bulunmasının temel nedeni, kaskın üretiminde kullanılan maddedir. Sürücüler genel olarak kaskın üretiminde hangi malzemenin kullanıldığına değil, hangi testlerden kaç yıldız aldığına veya kask üzerinde yer alan belgelere bakarlar.

Kask üzerinde yer alan test yıldızları, belgeler ve benzeri birçok sembol, çoğu kaskta büyük bir önem taşımaz. Özellikle çarpışma testlerinde 4-5 yıldız alan kasklar, sanıldığı kadar sağlam olan ve bu testlerden onay aldı diye fayda sağlayabilecek olan kasklar değillerdir. Çarpışma testleri genel olarak çok düşük süratlerde uygulanan testlerdir. Bununla birlikte dünya üzerinde kask için çarpışma testi gerçekleştiren çoğu kuruluş, markalardan almış olduğu ücret dâhilinde yıldız verir. Kaskın sağlamlığı veya iç yapısı, çarpışma testlerinde pek önem taşımaz. Bu nedenle kaskların içyapısı hakkında bilgi sahibi olarak kask satın almak gerekir. Peki, nedir bu kaskların içyapıları? En sağlam içyapı hangisidir?

Termoplastik Kask Nedir?

Termoplastik, kelime anlamı olarak plastiğin ısıl işlem görerek herhangi bir şekle sokulduğunu ifade eder. Termoplastik kask ise bildiğimiz ince ve esnek yapıda olan plastiğin, ısıl işlem sayesinde kask halini almış olan bir üründür. Termoplastik kasklar, ne yazık ki kaskların en kötü ve en zayıf olduğu içyapıya sahip olan kasklardır. Bu tür kasklar, ufak süratlerde ve şiddetli olmayan kazalarda bile kafa hasarlarının pek önüne geçemezler. Öte yandan bu tür kaskların genel olarak dış yapısını karbonla kaplarlar. Bu sayede kask özelliklerinde karbon ifadesini geçirirler ve kaskın aslında kaliteli olduğunu vurgulamaya çalışılırlar. Bu tür kasklardan sürücülerin kesinlikle uzak durmaları gerekir. Termoplastik, bildiğiniz su şişeleriyle aynı oranda koruma sağlar. Madde olarak iki ürünün de pek bir farkı yoktur.

Polikarbon Kask Nedir?

Polikarbon, termoplastiğin bir kademe üstü olarak bilinir. Yine kask yapısı için pek uygun olmayan bir maddedir. Kazalarda pek korumaz ve kırılmaya çok yatkın bir yapıya sahiptir. Termoplastik kasklar için su şişesi örneği verilirken, polikarbon kasklar için de damacana örneği sürekli olarak verilir. Damacana üretiminde ve polikarbon kask üretiminde de aynı malzeme kullanılır. Polikarbon da temelinde plastik olan bir maddedir ve dayanıklılığı konusunda daima sınıfta kalır. Kask piyasasında 200 ila 400 TL arasında olan birçok kaskta polikarbon maddesi kullanılır. Sürücülerin uzak durması gereken bir başka kask türlerinden biri olarak bilinir.

ABS Kask Nedir?

ABS kask, polikarbon kasktan bir kademe daha üstün olan, polikarbon ve termoplastiğin birleşimi olarak tarif edilecek bir kask türüdür. ABS kaskların polikarbon ve termoplastik kasklara göre darbeye dayanıklılığının bir seviye daha üstte olduğu söylenebilir ancak yeterli olduğu kesinlikle söylenemez. ABS kaskların genel olarak çok kaliteli olduğunu yönünde bir yanlış söylem dolanır ve motosiklet kullanıcılara sürekli olarak bu tür kasklar önerilir. Sürücünün eğer imkanı bulunuyorsa mutlaka daha üst kademe yer alan bir kaskı tercih etmesi gerekir. Eğer imkanı yoksa da polikarbon ya da termoplastik yerine bu kaskın tercih edilmesi daha mantıklı olur.

Fiberglas Kask Nedir?

Uzmanların önerdiği ve koruyuculuğu; ABS, termoplastik ve polikarbona göre çok daha iyi olan fiberglas kasklar, düşük bütçeye sahip olan sürücüler için önerilebilir. Özellikle yüksek süratlere çıkmayan motosikletlerde kullanımında herhangi bir problem olmaz. Fiberglas kasklar özel bir koruma maddesinden üretilirler ve alt kademesinde yer alan kaskların yapı maddelerine göre çok daha dayanıklı bir yapıya sahiptir. Fiberglas maddesi darbeye daha başarılı bir şekilde emer ve yayar. Bu sayede kırılma, kafa hasarı vb. birçok durumun önüne geçilebilir.

Süperfiber Kask Nedir?

Son derece yoğun ve özel koruma maddelerinden üretilen süperfiber kasklar, genel olarak pist standartlarına uygun olan ve pistlerde de kullanılan kasklar olarak bilinirler. Süperfiber kaskların ortalama 18 saatte üretildiği fabrika verileri arasında yer alır. Bu veri de süperfiber kaskların ne derecede bir kaliteye sahip olduğunu son derecede iyi bir şekilde gözler önüne serer. Süperfiber kaskların büyük bir çoğunluğu, ‘sharp’ testine girmezler. Bu tür testler genelde yanıltıcı sonuçlar verir ve hiçbir zaman kalite ölçüsü olarak kabul edilmezler. Bu nedenle süperfiber kasklar sadece ‘sinel’ testlerine tabi tutulurlar.

Sinel testleri, ücretli olarak kask testlerinin gerçekleştiği ve dünyada eşi benzeri olmayan testler olarak bilinirler. Sinel testinden başarıyla geçen bir kask, güvenli sürüşe uygun olan ve gerçekten çok dayanıklı bir yapıya sahip olan kasktır. Bu nedenle imkanı olan motosiklet sürücülerinin süperfiber kaskları tercih etmeleri kesinlikle önerilir.

Karbon Kask Nedir?

Motosiklet kaskı üretiminde en zirve noktada karbon kasklar yer alır. Karbon son derece özel bir maddedir ve dayanıklılığı süperfiberin kat kat üstündedir. Ülkemiz piyasasında karbon kasklara ayrı bir parantez açmak gerekir. 300 TL’lik bir kaskın özelliklerinde karbon ifadesi görülebilir. Bir kaskın dış yapısında karbon kaplama olduğu için bu ürün karbon kask olarak pazarlanır. Halbuki kaskın içyapısı termoplastik veya polikarbondan oluşur. Bu nedenle motosiklet sürücülerinin mutlaka bu konuya dikkat etmeleri gerekir.

Karbon yapı olarak çelikten 6 kat daha hafif olan ve 3 kat daha dayanıklı bir madde olarak bilinir. Bu nedenle karbon kaskların sağlamlığı konusunda herhangi bir tereddüt yaşanması söz konusu olmaz. Karbon maddesinin bu denli dayanıklı olmasının yanı sıra pahalı olduğunu da söylemek gerekir. Bu nedenle yüksek bütçeye sahip olan sürücüler bu tür kaskları tercih edebilirler. Normal bir kaskın kullanım ömrüne göre karbon kaskların kullanım ömürleri daha uzundur.

Kaskın Köpük Yapısı da Kask Seçiminde Büyük Önem Taşıyor

Motosiklette kask seçimi konusunda, kaskların genel olarak içyapısına odaklanılır ancak köpük yapısının da önemi büyüktür. Köpük yapısı da oluşabilecek kafa travmalarının büyük oranda önüne geçer. Bu nedenle içyapının yanı sıra köpük yapısının kalitesinin de iyi olması gerekir. Köpük yapısına dair birçok terim bulunur ancak bu terimlerin veya kısaltmaların pek bir önemi yoktur. Kaskın içyapısının kalitesi arttıkça, kullanılan köpük yapısının kalitesi de aynı oranda artar. Yani kaliteli bir içyapıya sahip olan kask alındığında, kaskta bulunan köpük yapısı da yeterince koruyucu özelliktedir.

Sürücülerin bu nedenle kaskın köpük yapısı hakkında bilgi sahibi olmaya çalışması ya da kaskın köpük yapısını araştırmaya kalkmasına gerek kalmaz. Özellikle fiberglas ve süperfiber kasklarda yüksek kalite köpükler tercih edilir.

Motosiklet Türüne veya Oturuş Pozisyonuna Göre Kask Seçimi

Nasıl ki birçok motosiklet türü bulunur, bu durum kasklar için de geçerlidir. Motosikletin türü veya oturuş pozisyonu da kask seçiminde büyük önem taşır. Sürüş konforu, kullanım amacı ve doğru kask seçimi gibi konularda bu detay büyük önem taşır. Enduro için kullanılan kasklar, kros için kullanılan kasklar ve süper sport için kullanılan kasklar farklıdır.

Scooter ve chopper motosikletler için genel olarak yarım kaskların kullanılması gerektiği yönünde önerilerde bulunulur. Bunun yanı sıra sürücü bu tür motosikletlere yarım kaskların daha çok yakıştığını düşünür. Bu düşünce tamamen yanlış bir yaklaşımdır ve ölümcül sonuçlara neden olabilir. Yarım kasklar, herhangi bir koruyuculuğu olmayan ve genel olarak dayanıklı maddelerden üretilmeyen kasklardır. Ayrıca kaza sırasında kafadan fırlama oranı da oldukça yüksektir. Bu nedenle şiddetli kazalarda olası kafa hasarlarının önüne geçmez. Bu tür kasklardan motosiklet sürücülerinin kesinlikle uzak durmaları gerekir.

Çene Açılır Kask Riskli Midir?

Çene açılır kasklar, kapalı kasklara göre daha az dayanıklılığı olan kasklardır. Bu tür kasklar, yanlarında bulunan mekanizmanın dayanıksızlığı ve kötü üretim nedeniyle kaza sırasında pek bir koruma sağlamazlar. Genel olarak çene açılır kaskların kaza sırasında darbeye dayanamayıp çene bölümünün kendiliğinden açıldığı ve sürücünün yüzüne darbe aldığı görülür. Bu nedenle çene açılır kasklar pek önerilmez.

Çene açılır kaskların hepsinin bu tür sorunlara yol açtığını söylemek yanlış olacaktır. Bu konuda özel olarak geliştirilen birçok kask bulunur. Bu tür kasklar çok maliyetli olan kasklardır ve uygun fiyatlara satılmazlar. Yüksek güvenlikli oldukları söylenebilir ancak kaza sırasında açılma ihtimallerinin olduğu söylenemez. Çene açılır kask alınacaksa, bu tür kaskların tercih edilmesi gerekir.

Kask Seçimi Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kask seçimi yaparken kaskın kabuk yapısı, oturuş pozisyonumuz ve çene açılır gibi çeşitli detaylar büyük önem taşır ancak bunların dışında da birçok detay bulunur. Yapılan araştırmalara göre kaza sırasında alınan darbelerin %30’a yakını ön bölgeden gelir. Yani çene, vizör ve alın kısmı, bu %30’luk dilim içerisinde yer alır. Yüksek bütçeli bir çene açılır kask almıyorsak, %30’luk bu veriye göre kaskın mutlak suretle tam kapalı kask olması gerekir. Bunun yanı sıra kaskın içerisinde güneş gözlüğünün de olmaması büyük önem taşır.

Darbenin %30’u ön kısımdan alındığı için kaskın çene açılır ve g­üneş gözlüğünün olması, ön kısmın dayanıklılığını büyük oranda düşürür. Bu nedenle alınan darbeler nedeniyle kaskın koruyuculuğu büyük oranda azalır. Güneş gözlüğü ve çene açılır kask gibi detayların yanı sıra kaskların soket yapılarının da sağlam olması gerekir. Olası bir kaza esnasında kaskta bulunan soketlerin kopması ya da işlevini yitirmesi, kaskın kafadan çıkması anlamına gelir. Haliyle bu durum da çok feci senaryoların doğmasına neden olabilir.

Kaskların üzerinde birçok sertifika, test verisi, çeşitli standartlar vb. ifadeler yer alır. Bu ifadeler kaskın kalitesi hakkında tüketiciye bir ön bilgi verir. Bu veriler, kaskın belirli ülkelere göre satış için uygun olup olmadığını ifade eder ancak kaskın sağlamlığı konusunda kesinlikle herhangi bir güvence vermezler. Bu nedenle kask üzerinde yer alan sertifikalara göre kask alışverişi yapmak kesinlikle yanlıştır. ‘Sinel’ testi dışında herhangi bir test veya çeşitli standartlara uygunluk, kaskın sağlamlığı hakkında olumlu anlamda bilgi vermez.

Kask satın alınırken dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise kaskın kullanım ömrüdür. Kaskın kullanım ömrü dışında kullanılması, olası kazalarda herhangi bir koruma işlevinin olmamasına neden olur. Bu nedenle sürücülerin de bu detaya dikkat etmeleri gerekir.

Kaskın Kullanım Ömrü Ne Kadardır?

Kaskın kullanım ömrü, kaskın nasıl kullanıldığıyla ilgili olan bir detaydır. Normal şartlarda bir kaskın kullanım ömrü 5 yıldır. Bir kaskın 5 yıl kullanılabilmesi için çok fazla güneşe, suya, havaya, darbeye vb. her türlü kask yapısına zarar veren olaya maruz kalmaması gerekir. Kask eğer sürekli olarak kullanılıyorsa ve güneşin altında çok kalıyorsa, bu kaskın kullanım ömrünün 3 yıl olduğu söylenebilir. Öte yandan bir kask herhangi bir şekilde sert bir darbe alırsa, bu darbeyi de ufak çaplı darbeler takip ederse, kaskın kullanım ömrü tamamen sona erer.

Eğer kask kullanımı son derece sakin bir şekilde gerçekleştiyse ve herhangi bir problem yaşanmadıysa, 5 yıl sonunda kaskın koruyucu özelliğinin %30 oranında azaldığı bilinir. Bu nedenle sürücülerin 5 yıl sonunda bu veriye dayanarak kaskı kullanmaya devam etmeleri önerilir. Kaskın yere düşmesiyle birlikte yine %30 oranında dayanıklılık kaybettiği söylenebilir. Ayrıca kaskın düşmesiyle birlikte köpük yapısı deforme olur. Bunun yanı sıra iç kabuk ile dış kabuk arasında bulunan hava boşluğu, alınan darbe nedeniyle özelliğinin tamamen yitirir. Haliyle bu durum darbe emiliminin de ciddi anlamda zarar görmesine neden olur.

Kask darbe aldığı her an dışarıdan görülmese bile iç kabukta parçalanmalar meydana gelir. Belki ilk darbede bu parçalanmaların boyutu pek büyük olmaz ancak ardından gelen darbeler, iç kabuğun yapısını iyice zayıflatır. Bu nedenle kaskın kullanım ömrü sonlanır. Birçok sürücü darbe sonucunda kaskın dış kabuk yapısından herhangi bir sorun olmaması nedeniyle kaskı kullanmaya devam eder. Bu süreçte kaskın iç kabuk yapısı çatlamaya başlamıştır. İç kabuk, kullanım ve tekrarlanan diğer darbeler nedeniyle daha fazla zarar görmeye devam eder.  Olası bir kazada ise beklenmedik bir şekilde kaskın parçalanması söz konusu olur. Bu nedenle ardı ardına veya tek bir seferde şiddetli darbe alan kaskların kullanılmaması önerilir.